In de mailwisseling vooraf is gesproken over het graven van een vijver, maar eenmaal op bezoek op de Oranjeborg-locatie in de Wijk wordt al snel duidelijk dat het een veelomvattend project is, waarin de aanleg van een vijver slechts één onderdeel is. Onder regie van Hans van Leussen wordt sinds het najaar van 2023 hard gewerkt aan de herinrichting van het achterste deel van het terrein. Wanneer alles volgens plan verloopt zijn de werkzaamheden in 2027 voltooid. Tijdens de rondleiding over het terrein vertelt Van Leussen dat alles er ‘zo natuurlijk mogelijk gaat uitzien’. ,,Dat past bij wie we zijn. Oranjeborg is een ruig bedrijf. We zijn in alles echt.”
Het is de tweede maandag van de maand en het is opmerkelijk stil aan de Commissieweg. De meeste bewoners zijn deze ochtend op tijd vertrokken voor een vakantiekamp. Een gedeelte is afgereisd naar de Ardennen, de overige mannen verblijven een week op Tenerife. Orthopedagoog Evelien Vos heeft foto’s van de accommodatie in de Ardennen gezien en vertelt dat de jongens over niets te klagen hebben. ,,Het ziet er fantastisch uit: twee jacuzzi’s en een sauna.”
Hans van Leussen bevindt zich op dat moment nog in een andere ruimte op het terrein. Eenmaal binnen start hij direct z’n laptop op. Foto’s en filmpjes vertellen het verhaal van de verandering en laten zien wat er allemaal al tot stand is gekomen. Het maakt de architect van het geheel supertrots, maar hij benadrukt deze ochtend meerdere keren dat het niet zíjn project is. ,,Het is van ons allemaal, dit is óns project. Als het straks gereed is, kunnen de jongens zeggen: dit hebben wíj gerealiseerd. Ja, het is heel veel méér dan een plas met water.”
Het achterste deel van het terrein ondergaat een complete metamorfose. ,,En dat was hard nodig”, zegt de bedenker van de plannen. Hij is twee jaar geleden vanuit Havelte neergestreken in de Wijk en zag al snel dat het aanwezige voetbalveld niet werd gebruikt door de bewoners. ,,Het was een verzamelplaats voor vuilnis.” In gesprekken die volgden, werd hem de vraag gesteld of hij het leuk zou vinden iets te bedenken dat méér zou passen bij de dagelijkse levensbehoeften van de bewoners. Daarover hoefde hij niet lang na te denken. ,,Dat was een droom, een enorme uitdaging.”
Zowel begeleiders als bewoners werden vanaf het eerste moment bij het initiatief betrokken. Ook ‘stratenmaker’ Ronald Dekker heeft vanaf het begin meegedacht. Later in het proces is de tuingroep – The Oranje Garden – erbij gekomen, puur op de volkstuin gericht. Van Leussen: ,,Het was belangrijk dat het breed werd gedragen. De begeleiders moeten het tenslotte trekken, dat kun je niet van de bewoners verwachten.” Het uitgangspunt was om iets te ontwerpen dat zou gaan leven bij de bewoners. ,,Ze functioneren beter wanneer ze in balans zijn”, weet de initiatiefnemer uit ervaring. ,,Dat is de afgelopen maanden al gebleken tijdens de uitgevoerde werkzaamheden. Je zag de bewoners genieten.”
Hans van Leussen houdt zich binnen Oranjeborg primair bezig met de dagbesteding. Nadat hij groen licht had gekregen zijn ideeën uit te werken, was het wachten op goedkeuring van de directie en het opnemen van een bedrag in de begroting. ,,De voorbereiding heeft een jaar geduurd.” Wie nu een kijkje neemt in de Wijk ziet dat er in relatief korte tijd al veel is gerealiseerd. Van Leussen wijst naar de drie bakken, waarin de bewoners hun eigen privétuintje kunnen inrichten. Ze zijn bewust niet te groot gemaakt, om het zo overzichtelijk mogelijk te houden: 3,5 bij 1 meter. ,,In totaal komen er zeven bakken”, vertelt Van Leussen. ,,We maken ze zo dat de bewoners op de rand kunnen zitten. Ze kunnen van alles in de bakken doen: aardbeien kweken, boerenkool zaaien. Als het helemaal klaar is, kunnen we zeggen: dit is jóuw wereldje.”
Bij de uitvoering van de plannen komen de organisatorische kwaliteiten van Hans van Leussen goed van pas. Hij is een man met een brede ervaring, die gewerkt heeft in het onderwijs en de hulpverlening. Hij kan processen overzien en laat zich niet leiden door de waan van de dag. Bij alles wat hij doet stelt hij het welzijn van de bewoners centraal. Hij is nu 62 en ziet het project als een mooie afsluiting van zijn jaren bij Oranjeborg. ,,Ik wil graag iets tastbaars achterlaten.”
Op de laptop laat hij de maquette zien, die hij heeft ontworpen. Er hebben inmiddels wat kleine aanpassingen plaatsgevonden, maar dit is het plan dat er uiteindelijk voor moet gaan zorgen dat het terrein aan de Commissieweg de allure krijgt van een vakantiepark, met voorzieningen die de bewoners in hun kracht zetten. Het paviljoen dat wordt gebouwd kan straks ’s avonds worden gebruikt om te chillen, er komen een hangmat en een kachel, terwijl ook een wifi-verbinding niet zal ontbreken. Verder wordt gewerkt aan een wandelpark en een rolstoelvriendelijke wandelbrug, terwijl achterop het terrein een campingplek wordt gecreëerd. Van Leussen: ,,Het wordt echt heel mooi. Wanneer ik erover praat, krijg ik kippenvel.”
Tijd om naar buiten te gaan en met eigen ogen te zien wat er op de laptop uitziet als een doordacht plan. De bedenker vertelt dat ze in de Wijk altijd veel last hebben gehad van wateroverlast op het terrein. ,,Daarvoor is de afvoer aangepakt.” Voor het uitgraven van de vijver stond aanvankelijk een week gepland, maar door diverse oorzaken – waaronder hevige regenval – heeft de klus drie maanden in beslag genomen. Van Leussen gebruikt zijn netwerk om constructief te onderhandelen en is blij dat er ook vanuit de gemeenschap steun komt. Zo heeft hij van een inwoonster uit de Wijk de toezegging gekregen dat er zo’n honderd bomen, voornamelijk dennen en sparren, naar de Commissieweg kunnen. ,,Die gaan we herbeplanten op de heuvels. Daarmee krijgen we straks aan de rand een soort ‘klein Noorwegen’.”
Hij is sowieso een voorstander van hergebruik. Als vrijwilliger van de Engelgaarde heeft hij beslag weten te leggen op wilgentenen, die worden gebruikt bij het vlechten van de hekjes. En de doeltjes, waarop zelden werd gescoord op het voetbalveld, liggen klaar om terug te keren als waterval in het plan. Eerder op de dag heeft hij via filmpjes al laten zien hoe de bewoners Tarieq, DJ en Bastiaan zich hebben uitgeleefd tijdens de werkzaamheden. Dat is precies wat hij voor ogen heeft en wat hem streelt: samen de schouders eronder. Als ambassadeur van Oranjeborg is het niet geheel vreemd dat de kleur oranje een prominente rol krijgt in de plannen. Van Leussen zegt het nadrukkelijk met bloemen. ,,Ik wil duizenden bloemen, het moet één grote bloemenzee worden.”
Op de heuvel bij het paviljoen in aanbouw staat hij even stil. Hij staart over het water en weet dat dit project voor heel veel mensen een welkome aanvulling op hun leven is. Dat zorgt voor een trots gevoel. ,,Ik heb passie voor water, dieren en planten. Dat kan ik allemaal prachtig kwijt in dit plan. Ik hoop dat we in het voorjaar van 2025 zo ver zijn dat de jongens kunnen tuinieren. Uiteindelijk is het een cadeautje voor de bewoners.”
Tekst Flip Vellinga
Geplaatst: 27-09-2024