Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

'Beter, duidelijk en overzichtelijk'

'Bewoners Oranjeborg enthousiast over nieuw handelingsplan'


Het begint, na het bezoek aan drie locaties, op een soort van succestournee te lijken. De orthopedagogen Minke Breukink en Dieke van Deventer gebruiken de laatste week van juli om de bewoners van Oranjeborg te betrekken bij ‘The Making of Plan 2.0’, oftewel de nieuwe wijze van het visueel maken van het handelingsplan.
Het is een goede gewoonte binnen de zorginstelling om bij nieuwe ontwikkelingen de dialoog te zoeken met de bewoners en te horen wat er onder hen leeft. Hebben ze goede ideeën? Wat ontbreekt er in het nieuwe plan? Het rechtvaardigt een rondje langs de velden. Na een succesvolle aftrap in Biddinghuizen, waar de reacties al direct heel enthousiast zijn, volgen we Minke en Dieke tijdens hun bezoekjes aan Havelte en de Wijk. En ook dáár krijgen ze de handen op elkaar voor het nieuwe plan, dat door de bewoners wordt ontvangen als ‘beter, duidelijk en overzichtelijk’.

Speciaal voor Oranjeborg heeft Frank Los (zie ook www.franklos.nl) zo’n tweehonderd plaatjes gemaakt, die veel dichter bij de bewoners staan dan de lappen tekst in het bestaande handelingsplan. Het bedrijf van Frank draait al dertig jaar om het thema begrip. Hij helpt organisaties om helderheid te verkrijgen voor zichzelf en anderen, meestal met behulp van tekeningen. Op zijn website geeft hij aan dat hij het pijnlijk vindt om te zien wanneer mensen elkaar niet begrijpen. Kansen vallen daardoor in stukken op de grond en mensen raken verwijderd van elkaar. Frank is geen onbekende binnen Oranjeborg en heeft ook bij het vereenvoudigen van het handelingsplan zijn ervaring ingezet om de missie van de zorginstelling kracht bij te zetten. Directeur Henk Stokvis van Oranjeborg is van mening dat Frank dingen snel doorziet. ,,Tot onze grote verbazing en verwondering kwam hij heel snel tot de kern op een speelse manier. Frank relativeert zware vraagstukken tot de essentie.”

Minke Breukink, die zichzelf na twee jaar postacademisch onderwijs orthopedagoog-generalist mag noemen, heeft het al eens eerder aangegeven: bij Oranjeborg wordt niet geschroomd om af te wijken van de geprotocolleerde zorg. ,,Wij kiezen, als dat nodig is voor het welzijn van de bewoners, voor andere invalshoeken.” Plan 2.0 is daar een goed voorbeeld van. De twaalf A4’tjes worden teruggebracht tot een overzichtelijke poster op A3-formaat, waarop de bewoner aan de hand van plaatjes wordt herinnerd aan de gemaakte afspraken en gestelde doelen. Daarbij bestaat de mogelijkheid om tussentijds doelen bij te stellen. Het leidt zowel in Havelte als in de Wijk tot instemmende reacties. ,,Een hele vooruitgang in vergelijking met die lappen teksten van nu”, zo luidt de slotconclusie op beide locaties.

In Havelte wordt deze ochtend het spits afgebeten in een van de vergaderruimtes. Een voor een druppelen de zes uitgenodigde bewoners binnen. Het is nog vroeg, maar na een kort voorstelrondje ontstaat een geanimeerde bijeenkomst, waarin niemand een blad voor de mond neemt. Wat opvalt is de grote mate van betrokkenheid van de bewoners. Ze vinden het zichtbaar fijn dat ze worden gehoord en mogen meedenken.

Elk half jaar vindt met elke bewoner een handelingsplangesprek (in de nieuwe werkwijze wordt de term planbespreking gehanteerd) plaats binnen Oranjeborg. De registratie van de gevoerde gesprekken staat in het evaluatieverslag dat wordt opgeslagen in het digitale cliëntendossier (FM Zorg). In de afsprakenmap op de locatie staan de belangrijkste afspraken die de begeleiders moeten weten.
De jongens houden er, zo blijkt al snel, een duidelijke mening op na: maak het niet te ingewikkeld, ze willen weten waar ze aan toe zijn en wat van ze verwacht wordt. Liever kort en krachtig dan lange volzinnen met een moeilijk woord als toekomstperspectief. Wat wil je graag bereiken? Welke doelen wil je halen? Dát is de kern. Maar ook: niet kijken naar het verleden, maar naar het hier en nu. Leo, een van de bewoners die is aangeschoven, vertelt dat hij als groot dierenliefhebber ontzettend trots is dat hij nu in een hondenpension in Darp actief is. Afspraken maken over wat je zélf graag wilt, doelen stellen die haalbaar en reëel zijn. De mannen vinden dat hun persoonlijk begeleider belangrijk is in de sturing en motivatie.

Wanneer Minke de grote hoeveelheid verschillende tekeningen aan de jongens laat zien, valt het Dirk op dat er één plaatje ontbreek. ,,Ik mis de sauna.” Kennelijk heeft Frank niet aan alles gedacht. O ja, nu hij toch bezig is wat overtollige kilo’s kwijt te raken, zou hij ook wel graag een andere salade willen eten, hoewel het niet direct een gespreksonderwerp voor het handelingsplan zal zijn. Medicatie, gezondheid en de psychische gesteldheid van de bewoners daarentegen zijn aandachtspunten, die eigenlijk wel bij iedereen leven. Dieke heeft alle tips en ideeën genoteerd en prijst de bewoners voor het meedenken.

Het is tijd om door te reizen naar de Wijk. Verslaggever Flip Vellinga gaat de dames voor, omdat hij de regio goed kent, maar in Ruinerwold wordt het reizende gezelschap geconfronteerd met een wegomlegging. Binnendoor wordt buitenom. Eenmaal aangekomen op de parkeerplaats van de locatie aan de Commissieweg maakte de stukjesschrijver zijn excuses aan de dames en zegt dat hij weleens beter als gids heeft gefungeerd.

Binnen is Evelien Vos een warme gastvrouw. Ze biedt haar gasten koffie en water aan. Evenals in Havelte valt het op dat bewoners oprecht geïnteresseerd zijn. De bijeenkomst is duidelijk geen verplicht nummer, maar een moment om mét elkaar en samen te bouwen aan een mooie toekomst. Veel punten die in Havelte zijn besproken, keren terug in het uurtje brainstormen in de Wijk. Een paar opmerkingen zullen Minke en Dieke zeker meenemen in de evaluatie: het feit dat de bewoners de gesprekken dikwijls als té formeel beschouwen en het voorstel om de gesprekken voor te bereiden met hun persoonlijk begeleider. Er is nu toch vaak sprake van nervositeit. Een betere aanloop zou veel stress kunnen weghalen. Er wordt ook gevraagd om een duidelijke communicatie, waardoor er geen ruis op de lijn kan ontstaan en zowel bewoner als begeleider weet wat de gemaakte afspraken zijn.

Tot slot stelt Minke de bewoners een aantal praktische vragen: hebben ze er bijvoorbeeld bezwaar tegen dat hun poster een plek krijgt aan de deur of op het prikbord in hun kamer. Vinden ze het niet lastig dat iemand anders, een medebewoner of een gast, de samenwerkingsafspraken kan zien? Kadeem geeft een mooi antwoord: ,,Nee, waarom? Dan kunnen andere mensen je juist helpen en motiveren.”

Het is tekenend voor de grote betrokkenheid van de bewoners. Natuurlijk willen de jongens weten hoe snel het plan kan worden uitgerold. Minke vertelt dat het de bedoeling is dat er op één locatie in september een proefperiode is, waarna Plan 2.0 in november/december van start kan. Dat er een foto van de mannen op de poster komt te staan, lijkt uiterst twijfelachtig gezien de reacties, maar een handtekening willen ze er graag op hebben. Van de wet en van Oranjeborg hoeft het niet, maar de bewoners op alle locaties geven aan dat ze het belangrijk vinden om het plan te ondertekenen. ,,En als er geen plek is op de voorkant kan het toch op de achterkant?”, zo wordt voorgesteld.
Kadeem ziet alleen maar voordelen: ,,Stel dat ik ooit beroemd word, dan hebben jullie alvast mijn handtekening…”

Auteur: Flip Vellinga

Geplaatst: 12-08-2024