De moeilijkste wegen leiden naar de mooiste plaatsen

Vlak na zijn 20e is het hem ook al een paar jaar gelukt om van de alcohol af te blijven. Maar op zijn 25e verjaardag meende hij dat die leeftijd goed gevierd moest worden en daar hoorde alcohol bij. Vanaf toen ging het weer helemaal mis. Het alcoholgebruik is jarenlang een groot probleem geweest. Hij begon met drinken toen hij 13 jaar was en het werd erger toen zijn vader overleed. Hij is een paar keer in een afkickkliniek geweest, maar telkens weer was de verslaving sterker. Toen hij 33 jaar was – nu zo’n 6 jaar geleden – kwam hij bij Oranjeborg wonen. Sindsdien heeft hij geen druppel alcohol meer gedronken. De begeleiding heeft hem hier goed bij geholpen. Maar de onzekerheid zit er nog altijd in; hij is bang dat hij vroeg of laat weer zal bezwijken. Daarom heeft hij zijn wereld erg klein gemaakt, met de gedachte: als ik niet naar de supermarkt ga, kan ik ook niet in de verleiding komen. De keerzijde ervan is dat hij daardoor ook niet de dingen kan doen die hij leuk vindt, zoals sporten en vissen.

Een kleine 2 jaar geleden kreeg ik daarom de vraag of ik met een behandeltraject misschien iets voor hem kon betekenen. Bij het eerste gesprek zag ik een goedlachse maar onzekere man die zich helemaal kon verliezen in negatieve gedachtepatronen. Naast de angst zag ik ook een sterke wil om een gelukkig leven zonder alcohol te leiden. De begeleiding van Oranjeborg leverde hem veel op, maar individuele behandeling zou hem net dat extra zetje kunnen geven om zijn hardnekkige gedachtepatronen om te buigen.

Aan het begin van het behandeltraject hebben we stilgestaan bij (de verschillen tussen) zijn gedachten, gevoelens en gedrag. We hebben geleerd dat angst vaak leidt tot vermijding en dat die vermijding vervolgens leidt tot een grotere angst. Als hij immers vermijdt om zelfstandig naar de supermarkt te gaan, kan hij zichzelf vervolgens wijsmaken: poeh, het is maar goed dat ik niet zonder begeleiding in de supermarkt ben geweest, want anders had ik vast alcohol meegenomen!

Hoe die angst dan kleiner gemaakt kan worden? Door de dingen juist wel aan te gaan en te ervaren dat de onzekere gedachten niet kloppen. Doordat hij hiermee is gaan oefenen, is het positieve paadje in zijn hoofd beter begaanbaar geworden. Hij merkte gaandeweg dat hij blij en trots werd van zijn uitstapjes.

Dit ging echter niet zonder slag of stoot. De onzekerheid was zo groot dat hij heel vaak de stappen simpelweg niet durfde te zetten. Daarom hebben we EMDR-therapie ingezet. Dit is een vorm van traumabehandeling waarmee de nare lading van herinneringen – maar ook van ingebeelde toekomstige rampsituaties – kan worden verminderd. Hij had nare beelden van het overlijden van zijn moeder, maar ook van zijn terugvallen in alcoholgebruik. Door EMDR begon hij neutraler op deze gebeurtenissen terug te kijken en dat gaf hem minder angst in het hier en nu. Hij zei over de herinneringen: “dat ben ik niet meer”.

Een half jaar geleden hebben we onderstaande poster gemaakt. Op de poster staan de geheugensteuntjes die hij in de behandeling heeft meegekregen. Sindsdien hebben we de frequentie van het behandelcontact verlaagd. Elke keer als ik hem sprak, vertelde hij trots wat hij allemaal had ondernomen. Hij is weer met een vriend gaan vissen, hij gaat er zelf met zijn scooter op uit en hij kan niet wachten tot er een stageplek voor hem geregeld is. Soms vindt hij iets nog spannend en dan laat ik of de begeleider hem zelf bedenken waarom het goed is om het juist wél te doen. Zoals hij het zelf zegt: “kom op, gewoon doen”.

Enkele weken geleden hadden we onze laatste afspraak. Onder het genot van een taartje en in het gezelschap van zijn persoonlijk begeleider en assistent orthopedagoog blikten we terug op ons traject. Hij vertelde wat hij nu allemaal onderneemt en zijn gezichte straalde aan alle kanten. Naast alle complimenten over zijn lef en doorzettingsvermogen kon hij nog iets in zijn zak steken: een kaartje met de tekst ‘de moeilijkste wegen leiden naar de mooiste plaatsen’.

Dit verhaal gaat over DJ, bewoner van Oranjeborg De Wijk. Hij heeft mij toestemming gegeven om dit verhaal op papier te zetten.
Auteur: Minke Breukink




Geplaatst: 30-06-2025